Rak tarczycy

Informacje ogólne

Rak tarczycy to nowotwór złośliwy powstający w gruczole tarczowym (gruczole wydzielania wewnętrznego składającym się z dwóch połączonych płatów, zlokalizowanym z przodu szyi, poniżej wyniosłości krtaniowej).

Gruczoł ten wydziela hormony tarczycy, które wpływają na tempo przemiany materii, syntezę białek, apetyt, perystaltykę jelit i wchłanianie różnych substancji. Hormony te są istotne z punktu widzenia rozwoju organizmu. Wszelkie zaburzenia funkcjonowania tego narządu mogą prowadzić do poważnych problemów w całym organizmie; z tego względu, jest on bardzo uważnie monitorowany. W gruczole tarczowym występują dwa główne rodzaje komórek: komórki pęcherzykowe i komórki C (przypęcherzykowe). Główną rolą komórek pierwszego typu jest produkcja hormonów tarczycy, które kontrolują metabolizm; komórki przypęcherzykowe odpowiadają natomiast za syntezę kalcytoniny i kontrolują poziomy wapnia w organizmie.

Rak tarczycy rozwija się zazwyczaj w komórkach pęcherzykowych, ale zdarzają się również przypadki, kiedy wyjściową lokalizacją choroby są komórki C.

Rodzaje raka tarczycy

Lekarze dzielą raka tarczycy na trzy główne rodzaje według typu komórek biorących udział w procesie chorobowym. Rodzaje te obejmują:

  • Rak zróżnicowany (w tym rak brodawkowaty, rak pęcherzykowy i rak z komórek Hürthle’a), który dzieli się na 3 podtypy:
    • Rak brodawkowaty, który stanowi około 8 na 10 przypadków raka tarczycy. Podtyp ten charakteryzuje się bardzo powolnym wzrostem.
    • Rak pęcherzykowy, zwany również pęcherzykowym nowotworem złośliwym lub gruczolakorakiem pęcherzykowym, to drugi najczęściej spotykany podtyp raka zróżnicowanego.
    • Rak z komórek Hürthle’a, stanowiący podtyp trudny do wyleczenia.
  • Rak rdzeniasty, wywodzący się z komórek C. Ten rodzaj raka tarczycy jest trudniejszy do wykrycia i wyleczenia. Istnieją 2 podtypy raka rdzeniastego:
    • Sporadyczny, tj. niedziedziczny.
    • Rodzinny, tj. dziedziczny; w 20–25% przypadków choroba może występować w każdym pokoleniu danej rodziny. Nowotwory te często rozwijają się w dzieciństwie i wczesnym wieku dorosłym i mogą szybko się rozprzestrzenić.
  • Rak anaplastyczny (agresywny nowotwór niezróżnicowany), w przypadku którego komórki nowotworowe badane pod mikroskopem nie posiadają cech charakterystycznych dla prawidłowych komórek tarczycy (stąd nazwa „niezróżnicowany”).

Czynniki ryzyka

Na wzrost ryzyka zachorowania na raka tarczycy mogą mieć wpływ czynniki o różnorodnym charakterze. Część z nich można kontrolować, na przykład unikając promieniowania; jednakże na niektóre z nich, takie jak schorzenia dziedziczne, pacjent nie ma wpływu.

Czynniki ryzyka zachorowania na raka tarczycy obejmują:

  • Płeć żeńską
  • Choroby dziedziczne
  • Dietę ubogą w jod
  • Promieniowanie

Oznaki i objawy

Mimo iż niektóre nowotwory złośliwe są niemożliwe do wykrycia zanim choroba wejdzie w zaawansowane stadium, należy pamiętać, że niektóre oznaki mogą stanowić sygnał ostrzegawczy:

  • Zgrubienie wyczuwalne przez skórę na szyi
  • Zmiana tonu głosu, w tym pogarszająca się chrypka
  • Trudności podczas przełykania
  • Ból szyi i gardła
  • Obrzęk węzłów chłonnych szyi

Rokowanie

Przeżywalność pacjentów cierpiących na raka tarczycy jest ściśle związana ze stadium nowotworu złośliwego i z rodzajem komórek, z którego rozwinęły się zmiany. W przypadku trzech głównych rodzajów raka tarczycy opisanych powyżej, współczynnik 5-letniego przeżycia we wczesnych stadiach (I i II) wynosi około 100%. Niemniej jednak na bardziej zaawansowanych etapach choroby pojawiają się pewne różnice pomiędzy poszczególnymi rodzajami raka, a współczynnik przeżywalności w III stadium wynosi około 80%. Stwierdzono, że w IV stadium brodawkowatego i pęcherzykowego raka tarczycy współczynnik 5-letniego przeżycia wynosi 50%, podczas gdy w przypadku raka rdzeniastego wartość ta jest znacznie niższa. Rak anaplastyczny – rzadziej spotykany, ale równie istotny – charakteryzuje się bardzo wysoką śmiertelnością. Większość pacjentów, u których został on zdiagnozowany, przeżywa od 2 do 6 miesięcy.

Diagnostyka raka tarczycy

UWAGA: WCZESNE WYKRYCIE RAKA JEST KLUCZOWE – POSTAWIENIE PRAWIDŁOWEJ DIAGNOZY WE WCZESNYM STADIUM, PRZED ROZROŚNIĘCIEM LUB ROZPRZESTRZENIENIEM SIĘ ZMIAN, ZWIĘKSZA SZANSE NA SKUTECZNE LECZENIE. W PRZYPADKU WYSTĘPOWANIA PRZERZUTÓW LECZENIE STAJE SIĘ TRUDNIEJSZE, A OGÓLNE SZANSE PACJENTA NA PRZEŻYCIE SĄ O WIELE NIŻSZE.

Stan wiedzy

W celu zdiagnozowania raka tarczycy stosowane są różne techniki. Najczęściej wybierane metody obejmują badania obrazowe, biopsje, badania krwi i badania fizykalne. Wiążą się one jednakże z różnymi ograniczeniami – stresem pacjenta związanym z pobraniem wycinka tkanki, niską trafnością diagnoz stawianych na podstawie badań krwi, niską precyzją badań fizykalnych lub wysokim kosztem niektórych badań, takich jak tomografia komputerowa, PET czy badania ultrasonograficzne.

 

<<< Powrót