Rak pęcherza moczowego

Informacje ogólne

Rak pęcherza moczowego powstaje, kiedy komórki pęcherza moczowego (jamistego narządu o elastycznych ścianach zbudowanych z tkanki mięśniowej, znajdującego się w miednicy) zaczynają mnożyć się w niekontrolowany sposób. Coraz większe ilości tworzących się komórek mogą uformować guz i spowodować przerzuty do innych części ciała.

Główną funkcją pęcherza jest gromadzenie moczu przed jego wydaleniem z organizmu. Mocz jest wytwarzany przez nerki, a następnie spływa do pęcherza przez moczowody. Podczas oddawania moczu mięśnie pęcherza kurczą się, a mocz jest wypychany przez cewkę moczową.

Ściany pęcherza moczowego są zbudowane z kilku warstw składających się różnych rodzajów komórek.

Większość przypadków raka pęcherza moczowego pojawia się w najgłębiej położonej warstwie wyścielającej pęcherz, zwanej nabłonkiem dróg moczowych lub nabłonkiem przejściowym. W miarę wrastania zmian nowotworowych w lub przez kolejne warstwy ściany pęcherza moczowego, choroba staje się bardziej zaawansowana i może być trudniejsza do wyleczenia.

Po pewnym czasie nowotwór może rozwinąć się poza ścianami pęcherza moczowego i objąć pobliskie struktury, naciekając sąsiadujące węzły chłonne lub utworzyć przerzuty w innych częściach organizmu.

Rodzaje raka pęcherza moczowego

Zdecydowanie najczęściej spotykanym rodzajem nowotworu złośliwego pęcherza moczowego jest:

  • Rak urotelialny (zwany również rakiem przejściowokomórkowym), czyli nowotwór złośliwy, który rozwija się w komórkach nabłonka uroterialnego, wyścielających wewnętrzną powierzchnię pęcherza moczowego.

Istnieje również kilka innych rodzajów nowotworów złośliwych, które mogą powstawać w pęcherzu moczowym; są one jednak spotykane znacznie rzadziej. Należą do nich:

  • Rak płaskonabłonkowy, stanowiący bardzo inwazyjny rodzaj nowotworu złośliwego.
  • Gruczolakorak, czyli rodzaj nowotworu złośliwego, którego komórki mają wiele cech wspólnych z komórkami tworzącymi gruczoły, z których rozwija się rak jelita grubego. Niemal wszystkie gruczolakoraki pęcherza moczowego są inwazyjne.
  • Rak drobnokomórkowy, czyli nowotwór złośliwy wywodzący się z komórek przypominających komórki nerwowe, zwanych komórkami neuroendokrynnymi. Nowotwory te często charakteryzują się szybkim wzrostem i zazwyczaj wymagają leczenia chemioterapią, jak ta zastosowana w przypadku raka drobnokomórkowego płuca.
  • Mięsak, czyli rzadko spotykany rodzaj nowotworu złośliwego, który powstaje w komórkach mięśniowych pęcherza moczowego.

Czynniki ryzyka

Istnieje kilka czynników ryzyka zwiększających prawdopodobieństwo wystąpienia raka pęcherza moczowego. Niektóre z nich można kontrolować, na przykład poprzez stosowanie zdrowszej diety, ale na inne pacjent nie ma wpływu – na przykład na swoją płeć lub wiek. Czynniki zwiększające ryzyko zachorowania na raka pęcherza moczowego obejmują:

  • Palenie tytoniu
  • Narażenie na szkodliwe czynniki w miejscu pracy
  • Przyjmowanie określonych leków lub suplementów ziołowych
  • Arsen w wodzie pitnej
  • Przyjmowanie niewystarczającej ilości płynów
  • Wiek
  • Płeć
  • Przewlekłe podrażnienie i infekcje pęcherza moczowego
  • Rak pęcherza moczowego lub inny rak urotelialny w wywiadzie
  • Wady wrodzone pęcherza moczowego
  • Czynniki genetyczne i obciążający wywiad rodzinny
  • Wcześniejsze poddanie się chemioterapii lub radioterapii

Oznaki i objawy

  • Krwiomocz
  • Zmiany funkcjonowania pęcherza moczowego lub objawy podrażnienia
  • Potrzeba częstszego niż zwykle oddawania moczu
  • Ból lub uczucie pieczenia podczas oddawania moczu
  • Uczucie natychmiastowej potrzeby oddania moczu, nawet jeżeli pęcherz nie jest wypełniony
  • Problemy podczas oddawania moczu lub słaby strumień moczu
  • Niemożność oddania moczu
  • Ból dolnej części pleców po jednej stronie
  • Utrata łaknienia i spadek masy ciała
  • Uczucie zmęczenia lub osłabienia
  • Obrzęk stóp
  • Ból kostny

Rokowanie

Wskaźniki przeżywalności w przypadku raka pęcherza moczowego są ściśle związane ze stadium choroby w momencie diagnozy; zaobserwowano stopniowy spadek szans pacjenta na przeżycie w miarę postępowania nowotworu. Wskaźnik 5-letniego przeżycia względnego pacjentów w I stadium nowotworu złośliwego pęcherza moczowego wynosi około 88%, w II stadium – około 63%, a w III stadium – około 50%.

Rak pęcherza moczowego, który rozprzestrzenił się na inne części ciała jest często trudny do wyleczenia. IV stadium raka pęcherza moczowego pozwala na przeżycie 5 lub więcej lat w około 15% przypadków. Niemniej jednak często dostępne są możliwości leczenia pacjentów również na tym etapie zaawansowania choroby.

Diagnostyka raka pęcherza moczowego

UWAGA: WCZESNE WYKRYCIE RAKA JEST KLUCZOWE – POSTAWIENIE PRAWIDŁOWEJ DIAGNOZY WE WCZESNYM STADIUM, PRZED ROZROŚNIĘCIEM LUB ROZPRZESTRZENIENIEM SIĘ ZMIAN, ZWIĘKSZA SZANSE NA SKUTECZNE LECZENIE. W PRZYPADKU WYSTĘPOWANIA PRZERZUTÓW LECZENIE STAJE SIĘ TRUDNIEJSZE, A OGÓLNE SZANSE PACJENTA NA PRZEŻYCIE SĄ O WIELE NIŻSZE.

Stan wiedzy

Istnieją różne techniki diagnozowania raka pęcherza moczowego, takie jak cystoskopia, biopsja, cytologia osadu moczu czy badania obrazowe, na przykład tomografia komputerowa. Jednakże niektóre z tych badań mogą być dla pacjenta stresujące lub wręcz szkodliwe. Konieczne jest więc opracowanie nowych metod.

 

<<< Powrót