Rak jądra

Informacje ogólne

Rak jądra to nowotwór złośliwy powstający w jądrach (elementach męskiego układu rozrodczego, które u dorosłych osiągają zazwyczaj rozmiary nieco mniejsze od piłki golfowej i znajdują się w worku skórno-mięśniowym zwanym moszną).

Rodzaje raka jądra

W ponad 90% przypadków, rak jądra wywodzi się ze specjalnych komórek zwanych komórkami germinalnymi, z których rozwijają się plemniki. Istnieją 2 główne rodzaje nowotworów zarodkowych (ang. Germ Cell Tumour, GCT) występujących u mężczyzn:

  • Nasieniaki, czyli nowotwory germinalne, które zazwyczaj rosną i rozprzestrzeniają się wolniej niż nienasieniaki. 2 główne podtypy tego nowotworu złośliwego to nasieniaki klasyczne (lub typowe) oraz nasieniaki spermatocytowe (rozróżnienia pomiędzy nimi dokonuje lekarz na podstawie wyglądu komórek w preparatach mikroskopowych)
  • Nienasieniaki, czyli nowotwory zarodkowe, które najczęściej występują u mężczyzn pomiędzy końcem drugiej i początkiem czwartej dekady życia. Można wyróżnić 4 główne rodzaje nienasieniaków: rak zarodkowy, rak pęcherzyka żółtkowego, nabłoniak kosmówkowy i potworniak

Powyższe 2 główne rodzaje nowotworu złośliwego występują tak samo często. W wielu przypadkach guz jądra składa się zarówno z komórek nasieniaka, jak i nienasieniaka. Takie nowotwory germinalne o mieszanym charakterze są leczone jak nienasieniaki, ponieważ pod względem wzrostu i rozprzestrzeniania się przypominają one właśnie ten rodzaj nowotworu złośliwego.

Występują również mniej powszechne rodzaje raka jądra, takie jak:

  • Guzy stromalne, rozwijające się w podścielisku – tkance pełniącej funkcję podporową, która wytwarza hormony i występuje w jądrach. Guzy te są określane jako nowotwory z podścieliska.

Ze względu na różnice w rokowaniu i stosowanym leczeniu, prawidłowa identyfikacja danego rodzaju raka jądra jest niezwykle istotna.

Czynniki ryzyka

Naukowcy wyodrębnili kilka czynników, które zwiększają ryzyko zachorowania na raka jądra (aczkolwiek u większości chłopców i mężczyzn cierpiących na raka jądra nie występują żadne z tych czynników).

Czynniki ryzyka zachorowania na raka jądra obejmują:

  • Niezstąpione jądro
  • Rak jądra w wywiadzie rodzinnym
  • Zakażenie wirusem HIV
  • Nowotwór złośliwy w obrębie jądra (rak in situ)
  • Rak jądra w wywiadzie
  • Określoną rasę/pochodzenie etniczne
  • Rozmiary ciała

Oznaki i objawy

Główne oznaki i objawy raka jądra mogą obejmować:

  • Zgrubienie w jądrze lub jego obrzęk
  • Powiększenie się lub bolesność piersi
  • Wczesne rozpoczęcie okresu dojrzewania u chłopców

Istnieje również wiele innych objawów raka jądra, które z większym prawdopodobieństwem można przypisać schorzeniom innym niż nowotwór złośliwy. Należą do nich:

  • Ból dolnej części pleców
  • Duszności, bóle klatki piersiowej lub kaszel
  • Ból brzucha
  • Bóle głowy lub splątanie

Niektóre przypadłości niebędące nowotworami złośliwymi, takie jak uraz lub zapalenie jądra, mogą jednakże powodować objawy podobne do oznak raka jądra. Zapalenie jądra (ang. orchitis) i zapalenie najądrza (ang. epididymitis) mogą powodować obrzęk i ból w okolicy jądra. Przyczyną obu tych schorzeń mogą być również infekcje bakteryjne lub wirusowe.

Rokowanie

Jeżeli nowotwór jest ograniczony tylko do jądra – tj. znajduje się w I stadium zaawansowania – wskaźnik 5-letniego przeżycia wynosi około 99%. W przypadku nowotworu regionalnego, który nacieka pobliskie węzły chłonne lub tkanki – tj. znajduje się w II lub III stadium zaawansowania – szansę na przeżycie 5 kolejnych lat ma 96 na 100 pacjentów. Kiedy guz rozrośnie się i rozprzestrzeni na odległe narządy lub węzły chłonne, prawdopodobieństwo przeżycia tego okresu spada do 73%. Dane te potwierdzają, że rak jądra jest chorobą charakteryzującą się niższą śmiertelnością niż na przykład rak płuca czy trzustki. Nie należy go jednak lekceważyć, ponieważ – jak każde schorzenie – może stanowić on zagrożenie dla zdrowia pacjenta.

Diagnostyka raka jądra

UWAGA: WCZESNE WYKRYCIE RAKA JEST KLUCZOWE – POSTAWIENIE PRAWIDŁOWEJ DIAGNOZY WE WCZESNYM STADIUM, PRZED ROZROŚNIĘCIEM LUB ROZPRZESTRZENIENIEM SIĘ ZMIAN, ZWIĘKSZA SZANSE NA SKUTECZNE LECZENIE. W PRZYPADKU WYSTĘPOWANIA PRZERZUTÓW LECZENIE STAJE SIĘ TRUDNIEJSZE, A OGÓLNE SZANSE PACJENTA NA PRZEŻYCIE SĄ O WIELE NIŻSZE.

Stan wiedzy

Rak jądra jest zazwyczaj rozpoznawany na podstawie objawów występujących u danego pacjenta. Jego wykrycie jest również możliwe podczas diagnostyki prowadzonej pod kątem innego schorzenia. Często kolejnym etapem jest badanie przeprowadzane przez lekarza,

który sprawdza palpacyjnie, czy w obrębie jąder nie znajduje się wyczuwalny obrzęk lub tkliwość, a także określa wielkość i umiejscowienie ewentualnych guzów. Lekarz bada również dokładnie brzuch pacjenta, jego węzły chłonne i inne części ciała, poszukując oznak ewentualnych przerzutów. Często wynik badania – z wyjątkiem zmian w jądrach – jest prawidłowy. W przypadku wykrycia guza lub jakiegokolwiek innego symptomu raka jądra, należy przeprowadzić badania w celu ustalenia przyczyny takich objawów.

Do najczęściej wykonywanych badań w diagnostyce raka jądra należą:

  • Badanie ultrasonograficzne jąder
  • Badanie krwi określające poziom markerów nowotworowych
  • Zabieg chirurgiczny mający na celu zdiagnozowanie raka jądra
  • Tomografia komputerowa (TK)
  • Rezonans magnetyczny (MRI)
  • Pozytonowa tomografia emisyjna (PET)

Tak jak w przypadku wielu innych rodzajów nowotworów złośliwych, im szybciej rak jądra zostanie wykryty, tym szybciej pacjent może podjąć leczenie i tym lepsze mogą być jego rezultaty.

Niemniej jednak niektórzy pacjenci cierpiący na raka jądra nie mają żadnych objawów, a nowotwór złośliwy jest diagnozowany podczas badań prowadzonych pod kątem innych schorzeń. W niektórych przypadkach małe guzy jądra są wykrywane podczas prowadzenia diagnostyki obrazowej mającej na celu ustalenie przyczyn bezpłodności.

 

<<< Powrót